DOMUZ GRİBİ
|
1- Sağlık Bakanlığının web sayfasını (www.grip.saglik.gov.tr) takip ediniz
2- Grip temel olarak enfekte kişilerden öksürük ve aksırıkla kişiden kişiye bulaşır
3- Grip bulaşını önlemek için günlük olarak
a. Öksürük ve aksırık sırasında tek kullanımlık mendille ağız ve burnunuzu kapatınız, kullandıktan sonra mendili çöpe atınız
b. Özellikle öksürük ve aksırıktan sonra ellerinizi su ve sabun ile yıkayınız. El hijyeni için alkollü el dezenfektanları da kullanılabilir
c. Ağız, burun ve gözünüze dokunmaktan kaçınınız
d. Eğer grip iseniz diğer insanlara bulaştırmayı önlemek için evinizden çıkmayın, işe gitmeyin. Çocuğunuz grip ise okula göndermeyin
4- Salgının yayılması durumunda veya ihtimaline karşı Sağlık Bakanlığının okul kapatılması dahil kalabalık ortamlarda bulunmamakla ilgili duyurularını takip ediniz
5- Daha fazla bilgi için 184 SABİM hattını arayabilirsiniz.
|
KIRIM KONGO KANAMALI ATESİNDEN KORUNMADA VE HASTALIGIN KONTROLÜNDE YAPILMASI GEREKEN ÇALISMALAR
Kırım-Kongo kanamalı atesi (KKKA) etkeni virüs olan bir enfeksiyon hastalıgıdır. Hastalıgın etkeni olan virüsün tasıyıcısı olarak rol alan keneler, yabani hayvanlar, çiftlik hayvanları ve insanlar arasında virüsün tasınmasına ve
çogalmasına aracılık etmektedirler.
Kırım-Kongo kanamalı atesi dogal dengenin degisimiyle (iklim, bitki örtüsü, yabani hayvan sayısındaki artıs vb.) dogrudan ilgili bir hastalıktır.Nitekim hastalıgın ilk olarak tespit edildigi Kırım’da da hastalık dogal dengelerdeki degisiklik sonucunda ortaya çıkmıstır. İnsanların girisi yasaklanan
ve tarıma kapatılan bölgeler, birkaç yıl sonra tekrar tarıma açıldıgında hastalık görülmeye baslamıstır. Dogal dengelerin bozulmasında ve buna baglı olarak hastalıgın görülmesinde sürekli avlanma yasagı veya kontrolsüz avcılık ve yayla yasagı
gibi faktörlerin de önemli etkileri bulunmaktadır. Dogal hayatta yaban hayvanı sayısındaki artıs, kenelerin kan emleri ve
üremeleri için uygun ortamın olusmasına zemin hazırlamakta olup bu durum, zaten çok fazla sayıda yumurta yumurtlama özelligi olan kene sayısının hızla artmasına sebep olmaktadır.
Ülkemizde hastalıkla iliskili bulunan kene türü yaban hayatı ile çok yakından iliskilidir. Bu kene yasama dönemlerinin bir bölümünde yaban hayvanlarından kan emerken, hayatının diger evresinde özellikle çiftlik hayvanlarından kan emmektedir. Yogun kene varlıgının olması, insanların
kenelerle daha çok karsı karsıya kalmaları anlamına gelmektedir. Virüsün, küçük odaklar seklinde yaban hayvanları ile kene arasında devamlılıgını sagladıgına inanılmaktadır. Hastalık, yaban hayatı ile insanların iç içe oldugu bölgelerde kene sayısının artısına baglı olarak çıkmaktadır. Ayrıca
yerden beslenen kuslar ile (keklik, çulluk, karga vb.) göçmen kusların da kenelerin baska alanlara tasınmasında etkili oldugu bilinmektedir. Söz konusu kene kurak ve yarı kurak bozkır iklimini sevmekte ve genellikle bozkır ile diger iklimlerin kesisme yerlerinde, kuru taban örtüsüne sahip bodur ormanlık (mese, geven vb.) alanlarda yaygın olarak görülmektedir.
Özellikle vadilerle çevrili daglık alanların yamaçları, yaban hayvanlarının daha sık dolastıgı alanlar oldugundan keneler açısından hayli zengin bölgelerdir. Yaban hayvanları ile evcil hayvanların karsılasmaları veya gece gündüz farkı da olsa aynı veya yakın alanları kullanmaları ile evcil hayvanlara kene
geçisi olmakta ve virüs için yeni çogalma alanları olusmaktadır. Evcil hayvanlara yapısmak suretiyle beslenen enfekte kenelerin yumurtalarıyla, otlaklar ile hayvanların yasadıgı diger alanlar da riskli alanlar haline gelebilmektedir. Virüsler hayvanlarda genellikle belirti veren bir hastalıga yol açmamaktadır. Hasta insanların kanlarıyla kontrolsüz temas ile insandan insana hastalıgın geçmesi de söz konusudur. Hastalıgın tedavisinde uygulanabilecek etkililigi bilimsel olarak ispatlanmıs bir ilaç ile yine etkinligi bilimsel çevrelerce kabul görmüs uygulanabilir bir ası mevcut degildir. Bazı Dogu Avrupa ülkelerinde geçmiste kullanılan KKKA asıları da uygulanabilir olarak görülmemistir. KKKA hastalıgının kontrolünde bilinçli korunma tedbirlerinin alınması hayli önem kazanmaktadır. Epidemilerin kontrolünde, kisisel korunma önlemlerinin alınması ve kene sayısının azaltılması amaçlanmaktadır.
KİŞİSEL KORUNMA TEDBİRLERİ
Kisisel korunma önlemleri KKKA riski olmasa bile, kenelerle bulasabilen diger hastalıklardan da korunmak için her zaman uygulanması gereken hususlardır.
• Kene riski olan yerlerde bulunuldugunda, vücudu tamamen örtecek giysiler giyilmeli ve açık renkli elbiseler tercih edilmelidir.
• Kenelerin vücuda girebilecegi açıklıkların kapatılması önemlidir (Pantolon paçalarının çorap içine konulması, çizme giyilmesi vb.).
• Kırsal alanlara gidildiginde vücudun açıkta kalan kısımlarına repellent olarak bilinen böcek kovucu maddelerin sürülmesi, kenelerin birkaç saat vücuda yaklasmalarını engellemektedir.
• Dıs elbiselere, yıkamaya da dayanıklı olan, etki süresi uzun kene öldürücü ilaçlar (insektisit) sürülmesi etkili bir korunma aracı olabilmektedir.
• Vücut kene yönünden sık sık kontrol edilmeli, kene varsa bir pens veya cımbızla, kenenin deriye yapıstıgı yerden tutulup saga sola oynatılarak çivi çıkarır gibi çıkarılmalıdır. Kene vücuttan ne kadar kısa sürede çıkarılırsa hastalık riski de o kadar azalmaktadır.
Keneyi vücuttan uzaklastırma konusunda bilgi sahibi
olmayanlar dısında, vücuda yapısmıs kenenin uzaklastırılması için saglık kurulusuna basvurmaya gerek bulunmamaktadır. Vücuttan kene uzaklastırmak usulünce yapıldıgı takdirde kolayca ve risksiz
yapılabilecek bir islemdir. Kene çıkarıldıktan sonra kenenin yapıstıgı yere tentürdiyot gibi antiseptik maddeler sürülmelidir. Vücudundan kene yapısan kisiler 10 gün kadar ani baslayan ates, bas agrısı, yogun halsizlik, bulantı ve kusma gibi sikâyetler yönünden kendilerini izlemeli, böyle bir sikâyetin olması durumunda en yakın saglık kurulusuna basvurmalıdır.
• Vücuttan uzaklastırılan keneler çamasır suyu, alkol veya insektisit içine atılarak öldürülmelidir.
• Vücut üzerindeki keneler öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır.
• Keneleri vücuttan uzaklastırmak amacıyla üzerlerine sigara basmak veya kolonya ve gazyagı dökmek gibi yöntemlere basvurulmamalıdır.
•İnsanların veya hayvanların kanlarına korunmasız temas
edilmemelidir.
KENE SAYISININ AZALTILMASINA YÖNELİK TEDBİRLER
Hastalıgın bulasmasından birincil derecede sorumlu oldugu bilimsel olarak da ortaya konmus olan kenelerin son konaklarının özellikle sıgırlar
basta olmak üzere çiftlik hayvanları olması dolayısıyla, bu hayvanlarda kene mücadelesi yapılması gerekir.
_ Bu mücadelenin hayvancılıkla ugrasan vatandaslara bırakılmadan, risk altındaki tüm bölgelerde kontrollü ve es zamanlı bir sekilde, kampanya tarzında yapılması önemlidir.
_ Kene sayısını kontrol altına almak amacıyla çevreye yönelik genis ilaçlama yapılması gerekli görülen bir uygulama degildir. Keneleri dogadan tamamen yok etmek de mümkün degildir. Ayrıca, yogun ilaçlamaların dogal dengelerin bozulmasına ve yeni problemlerin ortaya çıkmasına yol açabilecegi de unutulmamalıdır.
_ Park ve mesire yerleri gibi dar alanlarda ise çok yogun kene olması durumunda, çevreye ve halk saglıgına yönelik etkileri iyi bilinen insektisit ilaçların uzmanların kontrolünde yapılması faydalı olabilir.
|
